Na jaren waarin veel besluiten binnen de VVD in 'Den Haag' werden genomen is er sinds komst van de nieuwe landelijke voorzitter Christianne van der Wal een kentering te merken in de VVD. Centraal hierin staat dat de leden weer centraal staan en stukje bij beetje wordt dit merkbaar. Onder meer door meer activiteiten door het land; vandaag, 28 september 2019, in Arnhem met onder andere minister van Economische Zaken Eric Wiebes. Een aantal interessante bespiegelingen wil ik u niet onthouden.
Waar blijft onze hogere welvaart?
Minister Wiebes hield een humoristisch betoog met een duidelijke onderliggende boodschap: waar blijft de welvaart van Nederland? Tijdens het vorige kabinet-Rutte werd veel energie gestopt in het kenteren van de crisis met als doel de werkende Nederlander weer meer koopkracht te geven. Is dat gelukt? Nee. Wiebes neemt ons meer naar een vergelijking tussen 2002 en 2019. Destijds was het gemiddelde inkomen van een Nederlands gezin circa 41.000 euro netto. Sindsdien is onze welvaart met maar liefst 25% gestegen, maar hier ziet de gemiddelde Nederlander niets van terug. Haar gemiddelde inkomen is nog steeds 41.000 euro nette. Als we dan de cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek er bij halen dan blijkt onze welvaart niet naar de rijken te zijn gegaan en ook niet naar bedrijven.
Waar het wel heen is gegaan?
1. De kosten voor de Sociale Zekerheid zijn explosief gestegen (zie de bovenste balk in het linker-overzicht van het overzicht onder aan deze pagina);
2. De kosten voor de Zorg zijn explosief gestegen (de tweede balk);
3. Nederland heeft haar overheidstekort zeer fors teruggedrongen.
Dit zijn 3 belangrijke thema's in de verkiezingsprogramma's van de VVD van de afgelopen 10 jaar. We hebben dus gedaan wat we hebben beloofd, maar het is tijd om de bakens te verzetten en te kijken naar de koopkracht van onszelf.
Waar gaat onze welvaart straks heen?
En dan geeft deze VVD-minister in een zaal met VVD-ers aan dat deze koopkracht nog niet eens zo belangrijk is voor onszelf, maar wel voor een gezin met een inkomen van 1.500 euro netto per maand. Dat noem ik een nieuwe koers binnen de VVD en ik ben er blij mee.
De kans dat de komende twintig jaar deze wens uit zal komen is overigens beperkt. In een hilarisch filmpje gaven een reeks geïnterviewde burgers aan dat overal geld aan gegeven moet worden en dat de belastingen omlaag moeten. Dat kan niet. De inschatting is dat de kosten voor de Zorg de komende 20 jaar zullen stijgen met ongeveer 60 miljard euro (en dus ongeveer zal verdubbelen) en door de vergrijzing zal ook de post ‘sociale zekerheid’ zeer sterk stijgen. Neem daarbij de extra kosten voor defensie en klimaat en de kans bestaat dat we over 20 jaar bij eenzelfde groei van de welvaart zullen ervaren dat we zelf weer niets van deze welvaart zullen zien in onze portemonnee. Het is de uitdaging om daar wat aan te doen.
Er zijn wel twee nieuwe ontwikkelingen te zien binnen het denken van de VVD.
1. Een belangrijke gedachte is dat wanneer je bedrijven helpt deze bedrijven hun medewerkers en de klant helpen. We constateren met name de laatste jaren dat dit bij grote bedrijven niet werkt. De uitwassen bij topsalarissen hebben er toe geleid dat binnen de VVD in een fors tempo de bakens verleggen en dan maar zelf de keuzes gaan maken, die we eigenlijk van onze topmanagers verwachten;
2. We hebben lang gewezen op het belang om de staatsschuld terug te dringen. Inmiddels is de staatsschuld lager dan 50% van het bbp en dat is voldoende. Je hoeft niet helemaal terug naar ‘nul’. Dat maakt dus ook ruimte vrij om als overheid weer te gaan investeren in de samenleving.
Lef en vernieuwing.
Het is buitengewoon verleidelijk om mensen te vragen wat ze willen en vervolgens op de kansel te verkondigen dat we dat moeten doen. Dit is de koers, die Groot-Brittannië naar de Brexit leidt. De VVD is van mening dat je het lef moet hebben om de kansel op te gaan om vernieuwingen te bepleiten en de kiezer te overtuigen om daarom VVD te stemmen. Al zo lang ik lid ben beloofd de VVD om de samenleving te hervormen, krijgt ze hier veel steun voor van de kiezers én weet ze het beeld van Nederland keer op keer bij te sturen. Het is steeds weer wennen, maar bedenk je maar eens dat je geen computers heb, nog steeds een telefoon met een draaischijf of een auto met zo’n rubberen bumper. Zo’n dertig jaar geleden was dat nog redelijk gewoon. Wij veranderen steeds; als de overheid niet mee verandert dan loopt het krakend vast.
Bottom-up denken.
Toen ik lid van de VVD werd was het logisch om leden volop inspraak te geven, maar de afgelopen jaren was dat zeker niet de gang van zaken. Volgens mij een belangrijke reden voor de sterke daling van het aantal leden. Inmiddels heeft Klaas Dijkhoff een veel besproken discussiestuk openbaar gemaakt waarin niet staat aangegeven hoe het moet, maar een basis is om met de leden in gesprek te gaan. In de daaropvolgende tour heeft hij ook na een korte voorzet de ruimte gegeven voor discussie in de zaal en daar is volop gebruik van gemaakt.
Inmiddels is er een klein team samengesteld om door het land te trekken. Het discussiestuk van Klaas is het uitgangspunt en de input uit vele zalen zal de input zijn om te komen tot een nieuw verkiezingsprogramma voor de Tweede Kamer-verkiezingen van 2021. Ook binnen ons Lokaal Netwerk (we werken samen met Ede, Scherpenzeel en Wageningen) gaan we dit stuk bespreken op 9 november. Leden en niet-leden zijn welkom om hun punten aan te voeren. U dus ook. Mag ik u daar begroeten?
Peter Lamberts
Voorzitter VVD Barneveld
